Is jouw organisatie recentelijk flink gegroeid? Mogen jullie een ondernemingsraad opstarten, maar weten jullie niet waar te beginnen? Lees dan vooral verder. Groter dan 50 medewerkers Op het moment dat jouw organisatie meer dan 50 medewerkers in dienst heeft, dient de organisatie een ondernemingsraad (OR) op te richten. Deze verplichting heeft een wettelijke grondslag (zie ook de Wet op Ondernemingsraden). In eerste instantie vraag je jezelf misschien af waarom het oprichten van een ondernemingsraad nuttig is, maar nader onderzoek wijst uit dat er vaak veel onderwerpen spelen waar de OR een rol in kan spelen. Daarbij kan je bijvoorbeeld denken aan fusies, functiewijzigingen of bezuinigingen. De OR behartigt bij dit soort zaken de belangen van de medewerkers en de organisatie, vanuit het perspectief van de medewerker aangedragen. Het oprichten van een OR is dus erg belangrijk om te ervoor te zorgen dat de werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden ook volgens de medewerkers zelf werkbaar zijn. Verkiezen van leden Nadat er is vastgesteld dat een OR opgericht moet worden, moet bepaald worden wie er zitting neemt in de OR. Het verkiezen van OR-leden gebeurt democratisch, waarbij de medewerkers mogen stemmen op de kandidaten die zij het meest geschikt achten. Na deze verkiezingen zijn de OR-leden geïnstalleerd zoals dat heet, voor een periode van drie jaar. Daarna vinden er opnieuw verkiezingen plaats. Leden die eerder zitting hebben genomen in de OR mogen zichzelf opnieuw verkiesbaar stellen als ze dat willen. Hoeveel personen zitten er in de OR? Hoeveel personen er plaats mogen nemen in de OR hangt af van hoe groot de organisatie is waarin je werkt. Als je organisatie uit 50 tot 100 personen bestaat dan mogen er maximaal 5 leden zitting nemen. In overleg met de bestuurder mogen dit er altijd meer zijn. Werk je in een organisatie die 100 tot 200 personen in dienst heeft? Dan heb je recht op 7 OR-leden. Hoe groter het bedrijf, hoe meer leden je dus kunt aanstellen. Als het bedrijf uit bijvoorbeeld 1000 tot 2000 personen bestaat, dan mag de OR uit maar liefst 15 leden bestaan! Wat zijn de belangrijkste eerste stappen? Nadat de OR is geïnstalleerd, is het belangrijk om met de volgende stappen aan de slag te gaan: Het kiezen van de voorzitter. Dit wordt gedaan door de OR-leden. Het is belangrijk dat je als OR een goede voorzitter kiest. Dit is namelijk degene die het meeste contact onderhoudt met de bestuurder en die het overzicht bewaakt. Het is dus cruciaal dat de voorzitter in staat is om verbinding te maken en een goede relatie te onderhouden, maar daarnaast ook duidelijke grenzen kan trekken en kritische vragen durft te stellen. Een relatie opbouwen met je bestuurder. Waak ervoor dat je als OR niet direct volledig de inhoud induikt en alleen maar roept wat er allemaal niet goed gaat. Natuurlijk wil je met elkaar over de inhoud kunnen praten, maar dat gaat een stuk makkelijker als je elkaar beter begrijpt. Neem dus de tijd om je bestuurders te leren kennen. Wat drijft hen? Welk doel willen zij bereiken en waarom? Welke uitgangspunten en visie hebben zij? Dit zorgt voor meer wederzijds begrip en maakt het inhoudelijk discussiëren in een later stadium gemakkelijker. Dan weet je namelijk dat je discussie voert over de inhoud in plaats van over de persoon tegenover je. Afspraken maken met je bestuurder. Nadat je als OR aan de slag bent gegaan komt pas het lastigere gedeelte. Je hebt nu alles opgezet, maar nog geen duidelijke afspraken gemaakt. Het is erg belangrijk om dit wel te doen, omdat je veel efficiënter met elkaar kunt samenwerken als de verwachtingen en kaders helder zijn. Bij het maken van afspraken kan je onderscheid maken tussen het opstellen van een OR regelement, afspraken over wettelijke rechten die de OR sowieso heeft (denk aan het volgen van scholing) en aanvullende afspraken (het kan zo zijn dat je bestuurder vraagt om geen vergaderingen te beleggen in de zomervakantie, om zo meer medewerkers verlof te kunnen verstrekken). Sowieso adviseer ik om met je bestuurder af te spreken dat je elk halfjaar om de tafel gaat om het strategisch plan van de organisatie te bespreken. Op die manier is de OR goed aangesloten op welke zaken er in de toekomst aankomen en kan zij gelijk advies vanuit het medewerkersperspectief meegeven. Zo voorkom je dat er achteraf onnodig extra werk gedaan moet worden. Het opstellen een regelement. Dit punt hangt samen met punt drie. In de WOR staat namelijk dat een OR een regelement dient op te stellen waarin zij vastlegt samen met de bestuurder vastlegt wat haar rechten en plichten zijn. Hierbij kan je denken aan de volgende zaken: benoemen voorzitter, benoemen vervangend voorzitter, omschrijven welke groep medewerkers vertegenwoordigd wordt, vastleggen hoeveel uur er aan de OR besteed mag worden, etc. Je vindt een handig format voor een regelement op www.ser.nl Het opstellen van een werkplan. Nadat je alle formaliteit hebt afgehandeld is het aan te raden om als ondernemingsraad op te stellen waar je gedurende je zittingstermijn mee aan de slag wil gaan. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de volgende zaken: Wat zien jullie op de markt gebeuren en welke veranderingen zou je op in willen spelen? Hoe raakt dit het medewerkersbestand en wat is ervoor nodig om de organisatie gezond te houden? Hoe zien jullie de bestaande functies binnen jullie organisatie ontwikkelen? Wat is daarbij de visie van de medewerker? Waar zou jullie organisatie over drie jaar idealiter moeten staan? Welke regelingen bestaan er en zijn die afdoende? Hierboven lees je welke eerste stappen je kunt zetten als je een ondernemingsraad opricht. Natuurlijk is dit niet het enige. Zoals eerder aangegeven is het vooral zeer belangrijk om een constructieve samenwerking met je bestuurder op te zoeken. Wil je weten hoe je dit doet? Vraag dan vrijblijvend meer informatie op via het contactformulier. Bronnen/naslagwerk: WOR (Wet op Ondernemingsraden) SER (Sociaal-Economische Raad, www.ser.nl )